Karol Gottlob von Anton
- WOLNOMYŚLICIEL
- ADWOKAT
- ROLNIK
- Prezentacja
Współzałożyciel Górnołużyckiego Towarzystwa Naukowego urodził się 23 lipca 1751 r. w Lubaniu. Jego ojciec był prostym ale zamożnym kupcem i mieszczaninem. Dom Antonów znajdował się w Rynku pod numerem 18. Młody Karol Gottlob uczęszczał do lubańskiego liceum, które ukończył w 1770 r. z doskonałym świadectwem. Później przez 4 lata studiował prawo w Lipsku. Po uzyskaniu doktoratu wyjechał do Zgorzelca, gdzie osiadł na stałe. W 1779 r. z inicjatywy Antona oraz jego przyjaciela Adolfa Traugotta von Gersdorfa zawiązało się Górnołużyckie Towarzystwo Naukowe działające do chwili obecnej. Anton został pierwszym sekretarzem Towarzystwa i sprawował tę funkcję do 1811 r.
Dzięki swej pracowitości ale i ożenkowi z posażną panną wszedł w posiadanie dużego majątku a sam cesarz Franciszek II doceniając zasługi Antona na polu nauki nobilitował go w 1802 r. W 1804 r. von Anton stał się właścicielem Wykrotów, starej wsi położonej na południowym skraju Puszczy Zgorzelecko-Osiecznickiej. 22 kwietnia 1813 r. w swym domu w Wykrotach gościł króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III .
W Görlitz von Anton wykonywał zawód adwokata, ale tak naprawdę interesowała go historia prawa. Z zamiłowaniem studiował zwyczajowe prawo w dawnej Saksonii, tzw. „Zwierciadło Saskie”. Aż do dzisiaj niezmiernie ważne są jego prace na temat dziejów Serbów łużyckich i ich języka. Pod wpływem czeskiego uczonego Józefa Dobrovsky`ego Anton zajął się zbieraniem wiadomości etymologicznych i pieśni serbskiego ludu. Znał on oczywiście doskonale język serbołużycki ale także inne języki słowiańskie, w tym język polski i rosyjski. Anton jest niewątpliwie jednym z najwybitniejszych przedstawicieli wczesnej slawistyki w Niemczech.
Właściciela Wykrotów zajmowały również zagadnienia związane z gospodarką rolną. W swoim majątku ziemskim wprowadzał różnorakie nowinki techniczne i ulepszenia w rolnictwie. Zachęcał okolicznych chłopów do zniesienia trójpolówki, karmienia bydła nie na pastwiskach lecz w oborach, wprowadzania uprawy ziemniaka. Przez długie lata w Niemczech ceniona była książka Antona poświęcona historii rolnictwa. Jak wielu światłych ludzi swej epoki związał się z masonerią. Współtwórca Górnołużyckiego Towarzystwa Naukowego należał do loży wolnomularskiej „Zur gekrönten Schlange”. Zmarł 17 listopada 1818 r. Swój dom przy Neißstr. 30 i bogate zbiory naukowe podarował Górnołużyckiemu Towarzystwu Naukowemu. Dziś mieści się tam muzeum i biblioteka Górnołużyckiego Towarzystwa Naukowego w Görlitz.
